Uw brug naar?

U bent hier: Home » Informatie » Artikelen » Certificering

De zin en onzin van certificering

Hoewel het goed gebruik is om collega"s niet voor de voeten te lopen, is er een reden om daar voor een keer van af te zien. De afgelopen maanden is in toenemende mate duidelijk geworden dat het onderwerp Certificering van Lean of Six Sigma practitioners zowel in de warme belangstelling staat van mogelijke opdrachtgevers en collega aanbieders van diverse Lean en Six Sigma opleidingen. Dan merk je gelijk dat er een boel onzin wordt verhaald en dat men soms schijnzekerheid biedt waar specifieke behoeften simpel ingevuld kunnen worden.

Wat is de situatie?

Voor Lean en/of Six Sigma bestaat geen internationale of Nederlandse, zogenoemde "Body of Knowledge and Skills" (BOKS). BOKS is volgens Wikipedia een term die wordt gebruikt om een volledige set van concepten, definities en activiteiten aan te duiden, die tezamen een professioneel domein vormen. Zo"n BOKS wordt opgesteld door de relevante "professional body" of professionele organisatie, die verdere professionalisering van het vakgebied nastreeft. En daar gaat het in het Lean Six Sigma domein helaas mis. Er is namelijk geen algemeen erkende professionele instantie die deze rol op zich kan nemen en die lijkt er voorlopig ook niet te komen.

De laatste jaren is in de markt een veelheid van opleidingsprogramma"s, modellen en beproevingen ontstaan. Als u op onderzoek gaat, treft u organisaties die stellen u een volwaardige Black Belt opleiding te geven in de helft van het aantal dagen die dezelfde opleidingsprogramma"s vergen bij world-class in-huis programma"s van bijvoorbeeld General Electric en Philips. Betaal € 1.000,- meer en u heeft een certificaat. Hoe gemakkelijk kunnen ze het u maken? Wat betekent dat voor de geloofwaardigheid van dergelijke opleidingen en daarmee de geloofwaardigheid van het hele domein?

Zijn er dan geen andere, onafhankelijke partijen die op basis van een normatief stelsel een kwalificatie aan een derde partij mee kunnen geven? Ja in theorie zijn die er wel maar vraagt u zich eens af of zo"n partij ooit onafhankelijk kan zijn? Zo zijn er internationaal een aantal partijen, die claimen dat ze onafhankelijk zijn. Ze beargumenteren dat door aan te geven dat ze geen trainingen aanbieden of op andere wijze betrokken zijn bij inhoudelijke Lean Six Sigma programma"s of projecten. Er is echter altijd het commerciële belang van betalende klanten. Wie bijt de hand die hem voedt? Hoeveel is zo"n certificaat dus waard? Vergelijk de situatie met normatieve stelsels zoals ISO; als je eenmaal gecertificeerd bent, moet je het wel heel slecht doen om er weer vanaf te komen. Tenslotte kan je je afvragen of zo"n onafhankelijke partij zich niet juist te ver buiten het vakgebied begeeft? Kan je dan snel genoeg meebewegen met ontwikkelingen in de markt?

Er is echter nog een veel belangrijker onderdeel dat we scherp in de gaten moeten houden als we het onderwerp Certificering aansnijden. Vrijwel alle certificeringregelingen richten zich voornamelijk op de technische kennis van practitioners dus minder of geheel niet op veranderkwaliteiten of praktijk resultaten. Dat betekent dat ze ook een curriculum voorschrijven waaraan de programma"s van partnerorganisaties moeten voldoen. Dat is voor u als klant niet altijd voordelig. Een voorbeeld is het curriculum van de zogenoemde International Association for Six Sigma Certification of IASSC. Dit curriculum, volgens eigen opgave van de IASSC een Universally Accepted Lean Six Sigma Body of Knowledge for Black Belts, is veel te veel op Six Sigma gestoeld en bevat vrijwel geen Lean (< 10% van het eisenpakket). In de huidige markt een volledig achterhaald beeld en voor u dus eerder een gemiste kans dan een zekerheid. De IASSC heeft ook TEAM Lean Six Sigma indirect benaderd met de vraag ons aan te sluiten maar u zult begrijpen dat we deze "kans" aan ons voorbij laten gaan. Van het keurslijf dat de IASSC biedt, wordt niemand beter met uitzondering van de IASSC betrokkenen zelf.

Omdat dit artikel al langer in de maak was en om op voorhand de voor de hand liggende schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan, heeft de schrijver van dit artikel zich vol in een ander internationaal certificeringsprogramma gestort. Sinds februari 2012 mag hij zich Lean Six Sigma International Certified Auditor noemen volgens de zogenoemde Lean Six Sigma Standardization Association of LSSSA. Komt er in het kort op neer dat ik u mag vertellen hoe u uw programma de komende jaren uit mag rollen. Nogal aanmatigend. Zeker gezien het feit dat de opleiding slechts een dag duurde en met 2 open vragen het resultaat was beklonken.

Zijn er dan wellicht nog andere kwaliteitslabels waar we ons aan kunnen optrekken? Natuurlijk. In Nederland hebben we bijvoorbeeld CEDEO. Een aantal aanbieders van Lean Six Sigma opleidingen heeft zich de laatste jaren bewust verbonden aan opleidingsinstituten en daarmee in sommige gevallen ook aan CEDEO. CEDEO is een algemeen initiatief van een aantal grote Nederlandse organisaties met ondersteuning van het Ministerie van Economische Zaken waardoor de onafhankelijkheid beter geborgd is. Tevens lijkt de resultaatmeting door het uitvoeren van klantentevredenheid een betere aanpak. Als je dan echter uitvindt dat minimaal 80% van de klanten op een Likertschaal tevreden of zeer tevreden moet scoren ga je toch weer twijfelen. Kennelijk is het akkoord dat tot 20% van de klanten niet tevreden of zeer ontevreden is. Zo"n algemene norm is dan niet voldoende onderscheidend. Daar kan vrijwel iedereen aan voldoen. Wie steekt er echt bovenuit?

Kwaliteit van een opleiding blijkt dus niet automatisch gecorreleerd te zijn met een gecertificeerde opleiding. U kunt zich dan afvragen wat de waarde is van certificaten die uw medewerkers bijgevolg zullen ontvangen?

Is het dan alleen maar kommer en kwel? U had immers een gegronde reden om op zoek te gaan naar kwaliteitslabels. Hoe kunt u kwaliteit in de markt herkennen en met behulp van derden een goed programma opzetten? Hoe kunt u intern de "beginners", net gestart met hun eerste project, onderscheiden van de ervaren rotten die al enige tijd meedraaien? Hoe kunnen uw individuele medewerkers hun tijdinvestering beloond zien?

Het antwoord is simpel. Vraag naar de track record van de mensen die voor en met u aan de gang gaan. Hoe lang zijn ze werkzaam in het vakgebied? Welke organisaties hebben ze bediend en welke resultaten heeft dat opgeleverd? Vraag naar referenties en of de organisatie zelf klanttevredenheidsonderzoek uitvoert. Wat zijn daarvan de resultaten en leidt zelfreflectie tot aanpassingen in de aanpak? Laat u zich dus goed informeren en kijk vooral goed en kritisch rond. Iedereen wil de beste zijn maar er kan er maar een de beste zijn. In de Lean Six Sigma wereld zullen we nooit weten wie dat is. Is ook helemaal niet zo belangrijk. Als het voor u maar goed genoeg was! En een certificaat zal u die zekerheid niet verschaffen.

Auteur:
Adriaan Mulder is oprichter en directeur van TEAM Lean Six Sigma BV en gecertificeerd Master Black Belt. Hij is 25 jaar werkzaam in organisatie- en procesverbetering waarvan bijna 20 jaar in Lean Six Sigma. In die periode heeft hij in spraakmakende programma"s een leidende rol gespeeld waaronder General Electric, Caterpillar, Shell en Philips.